Omegatron

Omegatron jest pewnego rodzaju spektrometrem mas, w którym dla oddzielenia jonów o różnych masach wykorzystuje się rezonans cyklotronowy. Jony poruszają się w polu magnetycznym, a są przyspieszane prostopadłym do niego zmiennym polem elektrycznym wielkiej częstotliwości. Jeśli częstotliwość ta jest odpowiednio dobrana do masy jonu to jony poruszają się po spirali i trafiają w kolektor, podobnie jak w jonizacyjnej sondzie próżniowej. Jony o innych masach nie czerpią energii z pola elektrycznego, przez co ich tory zamykają się z daleka od kolektora. Źródłem jonów w omegatronie jest żarzona katoda. Zdolność rozdzielcza omegatronu wynosi kilkadziesiąt jednostek masy atmomowej. Częstotliwość pola elektrycznego stosowanego w omegatronach jest w granicach 7MHz do 40kHz w zależności od masy separowanych cząstek. Omegatron mozna traktować jako swego rodzaju sondę jonizacyjną, jednak w odróżnieniu od zwykłej sondy, która mierzy jedynie ciśnienie całkowite gazów resztkowych omegatron umożliwia badanie ich składu i ilości. Omegatron został wyparty przez inne spektrometry, jak np. kwadrupolowy spektrometr mas. Z historycznego punktu widzenia należy mu się jednak wzmianka, tym bardziej, że umożliwił on poznanie niektórych procesów zachodzących w lampach elektronowych i składu atmosfery gazów resztkowych wewnątrz nich. Był także stosowany w niektórych wykrywaczach nieszczelności. W Polsce badania przy użyciu omegatronów prowadzono miedzy innymi w Przemysłowym Instytucie Elektroniki w latach 60. i 70. ubiegłego stulecia. Fotografia przedstawia nieznany typ omegatronu. Jeden z polskich omegatronów nosił oznaczenie GOM-3- więcej szczegółów dotyczących tego omegatronu można znaleźć tutaj (4514kB). Do tego omegatronu zbudowano w OBREP-ie układ pomiarowy o oznaczeniu SMO-1, którego fotografia i parametry można znaleźć na obrazkach.