Omegatron
Omegatron jest pewnego rodzaju spektrometrem mas, w którym dla oddzielenia jonów o różnych masach wykorzystuje się rezonans cyklotronowy.
Jony poruszają się w polu magnetycznym, a są przyspieszane prostopadłym do niego zmiennym polem elektrycznym wielkiej częstotliwości.
Jeśli częstotliwość ta jest odpowiednio dobrana do masy jonu to jony poruszają się po spirali i trafiają w kolektor, podobnie jak w jonizacyjnej sondzie próżniowej.
Jony o innych masach nie czerpią energii z pola elektrycznego, przez co ich tory zamykają się z daleka od kolektora.
Źródłem jonów w omegatronie jest żarzona katoda. Zdolność rozdzielcza omegatronu wynosi kilkadziesiąt jednostek masy atmomowej.
Częstotliwość pola elektrycznego stosowanego w omegatronach jest w granicach 7MHz do 40kHz w zależności od masy separowanych cząstek.
Omegatron mozna traktować jako swego rodzaju sondę jonizacyjną, jednak w odróżnieniu od zwykłej sondy, która mierzy jedynie ciśnienie całkowite gazów resztkowych
omegatron umożliwia badanie ich składu i ilości.
Omegatron został wyparty przez inne spektrometry, jak np. kwadrupolowy spektrometr mas. Z historycznego punktu widzenia należy mu się jednak wzmianka, tym bardziej, że
umożliwił on poznanie niektórych procesów zachodzących w lampach elektronowych i składu atmosfery gazów resztkowych wewnątrz nich.
Był także stosowany w niektórych wykrywaczach nieszczelności.
W Polsce badania przy użyciu omegatronów prowadzono miedzy innymi w Przemysłowym Instytucie Elektroniki w latach 60. i 70. ubiegłego stulecia.
Fotografia przedstawia nieznany typ omegatronu.
Jeden z polskich omegatronów nosił oznaczenie GOM-3- więcej szczegółów dotyczących tego omegatronu można znaleźć tutaj (4514kB).
Do tego omegatronu zbudowano w OBREP-ie układ pomiarowy o oznaczeniu SMO-1, którego fotografia i parametry można znaleźć na obrazkach.