Ciśnienie panujące w lampie elektronowej ma poważny wpływ na jej pracę i jej trwałość. Pomiar ciśnienia całkowitego w lampie jest niewystarczający do analizy procesów w niej zachodzących, bowiem występuje tam rozmaitość zjawisk oraz różny charakter gazów biorących w nim udział. Jest już rzeczą znaną, że w lampie elektronowej po odtopieniu jej od stanowiska pompowego zachodzą w czasie pracy następujące procesy:
a)desorpcja gazów z powierzchni i wnętrza elementów lampy w podwyższonej temperaturze
b)adsorpcja gazów na powierzchniach ograniczających próżnię
c)sorpcja gazów przez getter
d)rozkład związków chemicznych pod wpływem bombardowania elektronowego oraz wysokiej temperatury
e)reakcje chemiczne zachodzące pomiędzy gazami a powierzchniami elektrodami
f)jonizacja gazów i związane z tym pompowanie elektryczne
Wymienione procesy zależą w dużym stopniu od temperatury i ciśnienia cząstkowego poszczególnych gazów, a także od przepływu prądu elektronowego oraz od energii elektronów. Ciśnienie panujące w lampie jest wynikiem dynamicznej pomiędzy w/w procesami. Analiza fazy gazowej w lampie elektronowej (pentodzie) była przedmiotem pracy PIE w Warszawie po opracowaniu i wykonaniu tam analizatora mas typu omegatron (chodzi tu zapewne o prowadzone na początku lat 60. prace). W naszym zakładzie za pomocą tego samego spektrometru mas wykonanego również w PIE przebadano fazę gazową w lampie kineskopowej. Była to specjalnie przystosowana lampa do podłączenia spektrometru mas pod próżnią. Stanowisko do analizy gazów przedstawia rys.1.
k-kineskop; Sm-omegatron; Sj-sonda jonizacyjna; Z-zbijak; G-spirala grzejna; K2-zawór
Analizującą część stanowiska odpompowywano i wygrzewano prze 360 stopniach Celsjusza. Po osiągnięciu próżni 10-7 Tr odłączano pompę, przebijano przegrody w rurce żelaznym bolcem i przystępowano do analizy. Wszystkie doświadczenia przeprowadzano na kineskopach 14'' i kącie odchylania 90 stopni. Napięcie przyspieszające wynosiło 14 kV a prąd katody 70 mikroamperów. Podczas włączenia napięć zasilających elektrody lampy kineskopowej i napięcia odchylającego, ekran podlega elektronowemu bombardowaniu. Wydzielające się z niego gazy wiążą się z getterem barowym. Stosunek szybkości pierwszego procesu do drugiego decyduje o ciśnieniu w lampie kineskopowej. W rezultacie odgazowywania ekranu ciśnienie stopniowo maleje. Na rys.2a pokazano skład gazów w lampie kineskopowej bez żarzenia po 4 minutach od przebicia przegrody dzielącej część analizującą aparatury z lampą. Podczas rozgrzewania katody do temperatury pracy wykres praktycznie nie ulega zmianie (rys.2b). Natomiast podczas właczenia rastru z ekranu wydziela się wodór i azot, zaś metan stopniowo zanika (rys.2c). W ciągu dłuższego okresu pracy lampy kineskopowej próżnia się w niej polepsza (rys.2d) i nawet po wyłączeniu napięć zasilajacych pozostaje tylko argon.
Koncentracja reszty gazów pozostaje bardzo mała (10-9 Tr).
